Sau khi tan lớp, Yuanyuan, mới 10 tuổi, đã gọi cho mẹ để hỏi bà muốn ăn gì và sau đó đến cửa hàng mua đồ nấu nướng.
Cậu bé vào bếp nấu tôm hầm và sườn lợn. Yuanyuan biết mỗi bữa cơm, gia đình cần hai món thịt và một đĩa rau. Khi bữa tối sẵn sàng, cậu gọi mẹ đang xem TV, ra ăn.
Mẹ Yuanyuan nói bà cảm thấy yên tâm khi biết con trai có thể tự cân bằng giữa việc học và việc nhà.
Yuanyuan học nấu nướng từ các video trực tuyến. Ngoài ra, cậu bé còn biết giúp mẹ trang điểm, chọn quần áo, khen ngợi và động viên khi mẹ cảm thấy buồn. Tuần ba lần, Yuanyuan dậy lúc 5h sáng để dắt chó cho hàng xóm để nhận thù lao một USD mỗi con.
Cư dân mạng xem Yuanyuan là ví dụ tiêu biểu cho trào lưu nuôi dạy ngược ( reverse parenting ) của cha mẹ ở Trung Quốc. Từ ngữ này chỉ sự kiện khi những đứa trẻ bắt đầu đảm nhiệm trách nhiệm chăm sóc, lo lắng hay thậm chí là đưa ra các quyết định thay mặt cho bậc sinh thành, làm đảo lộn mối quan hệ truyền thống trong gia đình và ngày càng thông dụng hơn.
Trong khi đó, phụ huynh cũng bắt chước lối sống thoải mái của con, dành thời gian lướt điện thoại, xem TV và để bọn trẻ lo việc nhà. Phong cách này gây chú ý trên mạng xã hội Trung Quốc với các chủ đề liên quan thu hút hơn 230 triệu lượt xem.
"Tôi từng bực vì con trai chuẩn bị quá chậm. Một lần, tôi bắt chước tốc độ của nó, mất cả tiếng để mặc đồ. Nó không chịu nổi, giục tôi. Từ đó, nó không bao giờ chậm nữa", một phụ huynh bình luận.
Hồi tháng 2, video bé trai bốn tuổi lau kệ sách, quét sàn, dọn nhà tắm trong khi bố mẹ nằm ở giường đã thu hút 1,4 triệu lượt xem. Mẹ cậu khen con giỏi như lời động viên.
Yuanyuan, học sinh tiểu học ở Liêu Ninh, có một triệu người theo dõi nhờ các video ghi lại cuộc sống hàng ngày. "Đứa trẻ là người lớn có trách nhiệm, còn bố mẹ hành động như trẻ con", một người dùng bình luận.
Khi ấy, Nini, người mẹ của đứa trẻ 7 tuổi, đã yêu cầu con gái mình lên kế hoạch cho chuyến đi, bao gồm việc book vé máy bay và lập itinerary.
Nini cho biết tình hình xảy ra sau kỳ nghỉ ở Hồng Kông cách đây một năm, khi mẹ cô lỡ giờ bay nên gia đình phải tạm trú tại sân bay suốt đêm. Từ sự cố ấy, đứa trẻ mất niềm tin vào người lớn về khâu tổ chức hành trình du lịch. Thay vào đó, Nini chủ động nghiên cứu các địa điểm thông qua mạng xã hội để có kế hoạch riêng.
Theo chuyên gia, nuôi dạy ngược là khi trẻ đảm nhận vai trò của cha mẹ, điều này làm thay đổi vị trí quyền lực trong gia đình và giúp trẻ tự lập hơn. "Phụ huynh tỏ ra hơi yếu thế có thể khiến trẻ chủ động và nhận trách nhiệm nhiều hơn", Zhang Jianyong, nhân viên công tác xã hội trẻ em ở tỉnh Hồ Bắc, nói.
Những nhà nghiên cứu nhận định rằng, các bậc cha mẹ ở Trung Quốc xưa kia thường sử dụng biện pháp trừng phạt để giáo dục con cái và chỉ có phần thưởng khi trẻ cải thiện được hành vi. Ngược lại, những ông bố bà mẹ sinh từ thập niên 1990 trở về sau thì chịu tác động của nền văn hoá phương Tây và hướng đến việc tạo lập một mối liên kết thân thiết hơn với con em mình.
Mặc dù tồn tại nhiều cuộc tranh luận, cách tiếp cận giáo dục ngược này vẫn gây được ấn tượng mạnh mẽ, đặc biệt là nhờ sức ảnh hưởng từ các trang mạng xã hội như Douyin, TikTok và Xiaohongshu.
Các chuyên gia cũng cảnh báo tác động tiêu cực có thể xảy ra đối với trẻ em. Họ cho rằng mục đích của phương pháp này là để ngăn chặn hành vi sai trái, nhưng nó có thể gây ra hậu quả xấu, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ.
Chuyên gia tư vấn tâm lý bà Si Yamei, đồng thời cũng là nhà trị liệu gia đình, cho rằng mục đích của việc giáo dục con cái là hỗ trợ sự phát triển toàn diện ở trẻ, thúc đẩy khả năng suy nghĩ độc lập và tăng cường kỹ năng thích ứng trong môi trường xã hội.
Nếu quan sát thấy nhóm cha mẹ sinh vào thập kỷ 1990 trở đi có sự khác biệt so với các thế hệ tiền nhiệm, chủ yếu là do môi trường sống về vật chất đã tốt lên đáng kể.
Các thế hệ sinh ra sau những năm 1980 đã phải chịu cảnh thiếu hụt nhiều thứ, do đó họ có thể đánh giá cao cuộc sống của bản thân hơn và cảm nhận niềm vui từ những biến chuyển tích cực," Si chia sẻ. Ngược lại, các thế hệ sinh sau năm 1990 thường xuyên được bao bọc kỹ lưỡng và không hề biết đến nỗi buồn sâu sắc nào cả. Họ đôi khi cư xử như trẻ nhỏ với chính con cái của mình, sử dụng chúng như một phương tiện để trút giận.
"Theo Si, thực tế là thế hệ này đã bỏ lỡ nhiều cảm xúc đích thực.",
Ngọc Ngân (Theo The Star, SixthTone )
Đọc bài gốc tại đây .