Di chuyển đây đó, hồi tưởng lại hương vị của gian bếp, tôi luôn nhìn ngó để xem liệu có làn khói bếp cuộn tròn bay lên từ các gian bếp mà tôi nghĩ thường nằm đằng sau những ngôi nhà, như trong một vùng nông thôn.
Không cần lí do phức tạp, chỉ đơn giản là cảm nhận được hương thơm từ căn bếp cũng đủ để giảm bớt nỗi nhớ nhung và khiến tâm trạng trở nên nhẹ nhàng hơn. Điều này cho ta biết rằng có nơi nào đó trên thế giới này, có người đang chuẩn bị một bữa ăn ngon lành; đồng thời nhắc nhở những kẻ lang thang phương xa đừng quên bước trở về tổ ấm của mình.
Tuy nhiên, điều đó rất ít thấy và thật khó tìm hiện nay, bởi vì ngày nay ngay cả ở nông thôn cũng đã chuyển đổi từ sử dụng bếp than củi.
Thành ra cái góc bếp nhà má che tạm bên chái nhà lại thành nơi quý hiếm.
Nhớ hương vị gian bếp của mẹ chồng
Căn bếp nhỏ sơ sài, chỉ đủ chỗ cho vài chiếc chảo đất để đun bằng củi từ vườn nhà, nhưng dần trở thành trung tâm nấu nướng chủ yếu. Nồi cá bống kho sôi ùng ục, nồi canh đầy nước cùng tiếng gà gáy inh ỏi và tiếng kêu đòi ăn của chúng, cộng thêm ánh nhìn mơ hồ của chú chó nằm dưới sàn, dõi mắt về phía người đầu bếp, đợi khi muỗng vớt bọt được hất vào máng thức ăn dành riêng cho nó thì đôi mắt liền sáng lên.
Cái bếp coi bình thường và tuềnh toàng mà lần nào về cũng là nơi tôi sà vào, dù không nấu gì cũng khơi khơi nhóm lửa bắc ấm nước nấu sôi, đợi ấm nước nóng rền rĩ kêu o o thì cũng vừa lúc nghĩ ra hôm nay mình sẽ ăn thứ gì.
Bếp ấy thúc đẩy tôi đến với phiên chợ nông thôn để mua vài cân hàu tươi, sau đó đem về luộc chín rồi lọc lấy thịt. Ôi! Phần thịt hàu trắng phau nổi bật trong nồi nước đang sôi, khi vớt ra rá vẫn còn nghi ngút khói cùng hương thơm hấp dẫn của hàu béo ngậy; những đứa trẻ tụ tập quanh nhau, cầm tay gắp từng miếng thịt hàu nóng hổi mà chẳng cần qua bất kỳ công đoạn chế biến nào, vừa thưởng thức vừa tấm tắc khen ngon – chỉ có thể tìm thấy hình ảnh này ở căn bếp truyền thống ngày xưa nơi miền quê thanh bình.
Rồi những hạt ốc nhỏ nhấp nháy trong chiếc chảo đen bóng được sử dụng qua nhiều mùa nấu bằng gỗ, phủ đầy dầu mỡ, cùng với phần gốc hành thái đoạn, đợi đến khi chúng hơi héo thì thêm một muỗng nước mắm thơm phức, để cho ngấm đều, sau đó mang ra dĩa và rắc thêm chút cần taylát lên trên. Đó là hương vị hấp dẫn làm người ăn muốn thưởng thức vào mỗi buổi tối, đúng lúc Mặt Trời dần khuất sau vườn cây trĩu quả.
-
Nhìn vào khu vực nấu ăn của mẹ mà thấy có củ kiệu, thịt lợn ngâm trong nước mắm, lập tức cảm nhận được không khí Tết đang đến gần. ĐỌC NGAY
Hương nhà bếp vẫn phảng phất dù tất cả đã dọn dẹp. Tôi rời khỏi khu vực nấu ăn và nhìn thấy làn khói mỏng manh len lỏi dưới tán lá, lan tỏa khắp những cành cây nhãn và cây xoài, khiến tôi cảm thấy bâng khuâng. Rồi có thể một ngày nào đó, những điều đơn sơ này sẽ biến mất.
Bà nội, mẹ và cô trong nhà chắc hẳn gần gũi với không khí bếp núc hơn so với ông ngoại và bố.
Tuy nhiên, khi chú hay bố thỉnh thoảng vào bếp nấu ăn, điều này lại làm cho mọi thành viên trong gia đình trở nên phấn khích và mong ngóng hơn nữa, vì họ sẽ được thưởng thức những bữa cơm độc đáo và sáng tạo so với các món ăn thường nhật mà họ đã quá quen thuộc.
Cha tôi, với giỏ ốc đắng quen thuộc mỗi ngày, nếu như chúng tôi chỉ đơn giản là luộc lên rồi chấm với muối gừng pha sả chanh, thì ông sẽ khéo léo chế biến thành món salad xoài xanh được băm nhuyễn và trộn lẫn với những búp rau đắng, lá non của cây bằng lăng và vỏ cam non. Món ăn này đòi hỏi đầy đủ các hương vị: chua từ xoài xanh, chát từ rau đắng, đắng nhẹ từ vỏ cam, cay từ ớt, mặn từ muối và chút ngọt tự nhiên để tạo nên sự hài hòa tinh tế. Khi mở nắp nồi ốc đang luộc, ta dễ dàng cảm nhận được hương thơm dịu nhẹ lan tỏa từ những búp ổi tươi.
Bây giờ, căn bếp tràn đầy hương thơm của lá chanh, lá quế cùng với rau răm mới được hái trong vườn. Tiếng chày va vào cối khi giã hỗn hợp tỏi ớt và gừng để pha chế nước mắm tạo nên âm thanh đặc trưng. Ôi, không biết từ bao giờ mà khu vực này đã lan tỏa hương vị hấp dẫn như vậy. Trên chiếc bàn ăn đơn sơ kia, dĩa salad ốc nổi bật lên như là trọng tâm. Cha tôi thật sự phấn khởi bởi cách sắp xếp cũng như việc chuyển đổi các nguyên liệu bình thường xung quanh nhà thành một bữa cơm tuyệt vời.
Nhớ mùi nhà nấu lan tỏa, thấm đượm gia vị
Đâu đó nơi căn bếp tạo nên cảm giác ấm cúng và quyến rũ người ta đến gần. Khi tôi từng ngược xuôi trên con sông nước ấy, băng qua những cánh đồng rộng lớn, đã nhìn thấy những lò sưởi đơn sơ dựng bằng vài viên gạch xếp cạnh bờ để nấu món canh chua cá đồng mới bắt được vào buổi sớm.
Chú chồng đang nhổ rau quanh đó: cải cúc, đọt rau muống,... còn cô em dâu sang nhà hàng xóm xin vài cây quế cùng mấy quả ớt; tiện thể nàng ấy lại hái thêm một ít lá tần ô và ngò gai. Nơi đây chuẩn bị bữa ăn đơn sơ dành cho những người làm thuê vụ gặt lúa.
Bố trí ba bốn cái lò nấu đơn giản thành cụm, họ trò chuyện vui vẻ và sau đó đặt đồ ăn lên đống cỏ khô mới được trải xuống. Mỗi món đều xuất hiện đúng như mong đợi.
Ở đây, nhà bếp tỏa ra mùi thơm đặc trưng từ những con cá vừa đánh bắt, quyện với hương liệu gia vị cùng nước mắm đã được ngâm ủ kỹ trong thùng mang theo để chế biến trực tiếp. Khi ăn nên thưởng thức lúc vẫn còn nóng hổi; đồng thời có thể bổ sung thêm củ khoai và bắp vào nồi nếu cảm thấy đói hoặc muốn nhấm nháp thêm chút gì đó.
Mùi khói từ căn bếp ấy hòa lẫn với hương thơm của lúa vừa gặt, lan tỏa khắp mặt sông, tạo nên ấn tượng sâu sắc. Khi tôi hỏi liệu họ còn nhớ đến mùi vị quen thuộc ở nhà cũ hay không, những người đàn bà tốt bụng nhìn tôi giống như đang xem một cô cậu bé chưa trải qua nhiều thăng trầm của cuộc sống, rồi đáp lại: “Chúng tôi đã làm quen với cách ăn uống này, khi vào ngôi nhà có bàn ghế thì cảm giác mất đi sự tự nhiên, dường như thiếu đi thứ gì đó”.
Thì ra, bên cạnh hương thơm từ nhà bếp, bầu không khí trong bữa ăn còn khiến con người cảm thấy hạnh phúc. Việc khó có thể thưởng thức bữa cơm chung với ai đó thờ ơ và sự căng thẳng giữa các thành viên gia đình sẽ ảnh hưởng đến niềm vui khi dùng bữa.
Hương thơm từ căn bếp liên kết với cuộc sống gia đình
Hồi tết, tôi về quê má chồng. Năm qua, má tôi có trận té ngã nên không ngồi dậy bình thường được. Cái bếp, bà giao lại cho chú út tụi nhỏ. Một năm qua bà không tự nấu ăn, những mắm đường chai lọ nọ kia nằm xiên xẹo.
Có lẽ khi không còn bà tả xung hữu đột trong bếp, gian bếp cũng thiếu thiếu cái gì đó.
Có thể do lửa nhóm lên quá nhanh, hoặc là giọng nói nhẹ nhàng khi vừa nấu ăn vừa nhớ về những kỷ niệm cũ. Cũng có thể là thiếu đi hương vị đặc trưng mà mẹ chồng từng chỉ bảo: con cá này hợp với ớt và tỏi, còn con cá khác lại phù hợp với tỏi và tiêu.
Bếp nấu và hương thơm từ nó tạo nên sự giao tiếp, biến những con người lạ lẫm trở thành gia đình, đồng thời mở rộng kiến thức về các món ăn liên quan đến nền văn hóa riêng biệt hoặc chí ít cũng gắn liền với phong tục trong từng hộ gia đình.
Ồ! Và còn bọn nhỏ, chắc sẽ nhớ những cái bếp của bà, của mẹ, của quê... khi mà chúng lớn.
Đọc bài gốc tại đây .