Nhân dịp Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam có chuyến thăm chính thức Liên bang Nga và tham dự lễ kỷ niệm 80 năm ngày chiến thắng trong cuộc Chiến tranh vệ quốc vĩ đại, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã thực hiện một buổi phỏng vấn với các cơ quan truyền thông của nước Nga.
|
| Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong đợt thăm chính thức của ông Putin đến Việt Nam vào tháng 6 năm 2024. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Việt Nam là một dân tộc dũng cảm qua quá trình chiến đấu không mệt mỏi để đạt được nền tự do và bảo vệ chủ quyền đất nước khỏi sức mạnh bên ngoài vào thế kỷ thứ hai mươi. Tôi rất muốn hiểu rõ hơn về những kinh nghiệm lịch sử quý báu nào đã tạo thành cơ sở cho chính sách đối ngoại của Việt Nam ngày nay khi giao lưu với cộng đồng quốc tế như vậy?
Các thành tựu lớn trong quá trình đấu tranh giành độc lập, thống nhất quốc gia và cải cách ngày nay ở Việt Nam đều mang đậm nét và sự đóng góp đáng kể từ hoạt động đối ngoại. Những bài học lịch sử quý báu suốt 80 năm vừa qua vẫn giữ nguyên tầm quan trọng và liên tục dẫn lối cho chính sách đối ngoại của Việt Nam trong thời kỳ mới - thời kỳ mà dân tộc đang phát triển mạnh mẽ.
Thứ nhất Là bài học tối thượng nhằm đảm bảo lợi ích quốc gia - dân tộc. Công tác đối ngoại luôn mang tinh thần lấy câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh "luôn phải phục vụ lợi ích của dân tộc" làm nền tảng. Hiện tại, lợi ích quốc gia - dân tộc vẫn là tiêu chí hướng dẫn các hoạt động, là yếu tố quyết định chủ chốt trong việc xây dựng phương hướng và chính sách đối ngoại của Việt Nam dựa trên nguyên tắc bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi, đồng thời tuân thủ Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật lệ quốc tế.
Thứ hai Là nội dung về việc gắn kết sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Hiện tại, ngành ngoại giao vẫn giữ vị trí hàng đầu trong việc thu hút các yếu tố tích cực từ môi trường quốc tế như xu hướng hòa bình, hợp tác và tăng trưởng, cũng như những tiến bộ của Cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 và các xu hướng mới như kỹ thuật số hóa và phát triển bền vững nhằm thúc đẩy sự phát triển chung của đất nước.
Thứ ba Đó là sự phối hợp chặt chẽ giữa công tác đối ngoại với quốc phòng, an ninh và những lĩnh vực khác trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách đối ngoại. Hiện tại, chúng tôi nhận thức rằng song hành với quốc phòng và an ninh cũng như nhiều ngành nghề khác, hoạt động đối ngoại giữ một vị trí then chốt nhằm bảo vệ Tổ Quốc ngay từ khi còn tiềm ẩn mối đe dọa, đồng thời duy trì vững vàng nền tảng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Điều này giúp thiết lập tình hình quốc tế hoà bình, ổn định, thuận tiện cho việc thu hút các nguồn lực cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của đất nước.
Thứ tư Đây là bài học về việc hòa mình vào cộng đồng quốc tế, giúp đất nước tham gia tích cực hơn vào xu hướng chung của thời đại hiện nay. Đó là quá trình hợp tác quốc tế sâu sắc, toàn diện và đa dạng, nhằm biến mối quan hệ này thành nguồn động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, trở thành trách nhiệm chung của cả bộ máy nhà nước lẫn người dân trong mọi lĩnh vực.
Các bài học lịch sử quý giá này vẫn liên tục đóng góp vào việc xây dựng chính sách đối ngoại của Việt Nam trong thời đại mới, thích ứng với tình hình quốc tế, hỗ trợ nước ta duy trì và cải thiện vai trò trên sân khấu thế giới.
Sự căng thẳng dai dẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đang tạo ra nhiều khó khăn cho vấn đề an ninh và ổn định tại vùng Đông Á - Thái Bình Dương. Đồng thời, Việt Nam nhận được sự công nhận từ giới ngoại giao toàn cầu như là một nước đóng góp vai trò không thể thiếu vào nền tảng an ninh của khu vực này. Điều gì sẽ quyết định chiến lược cũng như việc thích nghi về mặt chính sách để giúp Việt Nam giữ vững vị trí cân bằng trước sức mạnh khổng lồ của các cường quốc hàng đầu trong tình hình đầy rẫy biến động ngày nay?
Chính sách ngoại giao ổn định và liên tục của Việt Nam hướng tới sự độc lập, tự chủ, đa dạng hóa các mối quan hệ, với mục tiêu trở thành người bạn đáng tin cậy, một phần không thể thiếu trong cộng đồng thế giới. Đồng thời, chính sách này cũng thúc đẩy việc tham gia sôi nổi vào quá trình hợp tác quốc tế sâu rộng và đầy đủ hơn.
Những nguyên tắc và phương châm trong chính sách đối ngoại của Việt Nam nhằm tối đa hóa lợi ích quốc gia-dân tộc dựa trên Hiến chương Liên Hợp Quốc và các quy định pháp lý quốc tế. Với sự kiên trì và bền bỉ, nước này sẽ tiếp tục đấu tranh mạnh mẽ để duy trì độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, với tinh thần "dĩ bất biến ứng vạn biến" để duy trì hoà bình, ổn định và hỗ trợ cho công cuộc xây dựng cũng như bảo vệ đất nước.
Trong khi đó, Việt Nam áp dụng chính sách quốc phòng "bốn không": không tham gia vào liên minh quân sự; không hợp tác với quốc gia này nhằm đối phó với quốc gia khác; không chấp nhận việc các cường quốc ngoại quốc thiết lập căn cứ quân sự trên đất mình hay sử dụng lãnh thổ làm nơi tấn công nước thứ ba; và cuối cùng là không dùng bạo lực hoặc đe doạ dùng bạo lực trong giao tiếp giữa các quốc gia.
Dựa trên điều này, dù phải đối mặt với nhiều thay đổi trong bối cảnh quốc tế và khu vực hiện tại, Việt Nam vẫn xây dựng một chính sách đối ngoại năng động, thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia. Đồng thời, đất nước cũng đóng vai trò tích cực ở hơn 70 tổ chức và diễn đàn đa phương quốc tế khác nhau. Ngoài ra, Việt Nam đã phát triển mối quan hệ đối tác chiến lược hoặc toàn diện với tổng cộng 34 quốc gia, duy trì tình bạn và sự hợp tác vững chắc với các cường quốc nổi bật, nhất là giữ vị thế đối tác chiến lược cao cấp với mọi quốc gia không thường trực thuộc Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Trong khi đó, Việt Nam đang ngày càng thể hiện sự tham gia tích cực và có trách nhiệm hơn trong việc giải quyết những vấn đề mang tầm quốc tế cũng như các mối quan tâm chung của cộng đồng khu vực, từ đó tăng cường vị thế trung tâm của ASEAN trong hệ thống khu vực.
|
| Tổng thống Nga Vladimir Putin cùng với Chủ tịch nước Tô Lâm đã có cuộc gặp mặt với nhiều thế hệ cựu sinh viên Việt Nam từng du học ở Nga vào ngày 20/6/2024. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Về mối quan hệ giữa Việt Nam và Liên bang Nga
Ngày Chiến thắng 9/5 mang một tầm ý nghĩa rất lớn đối với nhân dân Liên bang Nga cũng như tất cả mọi người khắp nơi trên thế giới who mong muốn hoà bình. Ông có thể chia sẻ suy nghĩ hoặc cảm nhận cá nhân về biến cố lịch sử quan trọng này không?
Ngày 9 tháng 5 năm 1945 đánh dấu một cột mốc lịch sử quan trọng không chỉ cho người dân Liên Xô xưa và nước Nga hiện tại, mà còn cho tất cả những ai yêu thích hòa bình trên toàn cầu cũng như các phong trào đấu tranh vì quyền tự do dân tộc khắp nơi trên thế giới.
Ngày hôm nay kỷ niệm việc Quân đội Liên Xô tiêu diệt chế độ phát xít, làm giảm sức mạnh đáng kể của hệ thống thuộc địa ở các cường quốc châu Âu. Đây cũng là thời điểm kết thúc cuộc chiến tranh lớn và hủy hoại nhất trong lịch sử loài người - Chiến tranh thế giới thứ hai trên Mặt trận châu Âu.
Đồng thời, Chiến thắng oanh liệt trong Cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của Liên Xô vào năm 1945 đã trở thành một nguồn động viên hùng mạnh và quan trọng cho các phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc, dân chủ và sự tiến bộ xã hội khắp nơi trên thế giới, nhất là tại Châu Á, Châu Phi và vùng Trung Mỹ, bao gồm cả Việt Nam.
Chiến thắng vĩ đại này cũng đã tạo nên nền tảng cho chủ nghĩa đa phương thế giới ngày nay, tạo bước chuyển mạnh mẽ đối với cục diện chính trị thế giới, nổi bật nhất là sự ra đời của Liên hợp quốc với những nguyên tắc cơ bản của quan hệ quốc tế như tôn trọng quyền bình đẳng, quyền tự quyết giữa các quốc gia; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình..., góp phần quan trọng định hình một trật tự thế giới mới sau chiến tranh và tương lai nhân loại vì quyền và lợi ích của nhân dân trên toàn thế giới.
Ngày 9 tháng 5 đánh dấu niềm chiến thắng cho lẽ phải và pháp luật, đồng thời là lời nhắc nhở rợn người về hậu quả khủng khiếp của cuộc xung đột vũ lực và sự trỗi dậy của tư tưởng cực đoan. Đây cũng là dịp để chúng ta tôn vinh, bày tỏ lòng biết ơn và ghi nhận sâu sắc đối với các anh hùng đã hy sinh mình trong đấu tranh giành độc lập, tự do và hoà bình.
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày Chiến thắng, chúng ta càng nhận ra rõ ràng hơn về tầm quan trọng lịch sử cũng như tinh thần quả cảm trong cuộc chiến và mong muốn hoà bình từ kết cục đó. Thắng lợi của Hồng Quân Liên Xô cùng với sự ủng hộ từ các lực lượng tiến bộ khắp nơi trên trái đất sẽ luôn được tưởng nhớ và tôn vinh.
|
| Tổng Bí thư Tô Lâm đón tiếp Thủ tướng Liên bang Nga Mikhail Mishustin vào ngày 14/1. (Nguồn: nhandan.vn) |
Tổng thống Nga Vladimir Putin nhận định rằng Việt Nam chính là một trong những đối tác vững chắc nhất của Liên bang Nga. Kể từ khi thành lập mối quan hệ ngoại giao kéo dài 75 năm, cả hai nước đã thực hiện hàng loạt các dự án hợp tác then chốt trải rộng trên đa dạng ngành nghề như năng lượng, quốc phòng cũng như giáo dục và văn hoá. Vậy điều gì tạo nên nền tảng cơ bản giúp Việt Nam cùng với Nga giữ vững và mở rộng mô hình Đối tác chiến lược toàn diện xuyên suốt quá trình lịch sử lâu đời này và ở thời điểm hiện tại? Những bước tiến cụ thể nào đạt được giữa đôi bên trong khoảng thời gian gần đây và có phần lớn không gian cho việc tăng cường liên lạc thuộc hạng mục nào sắp tới? Hãy nói rõ hơn về các vấn đề chủ yếu sẽ được trao đổi tại Moscow nhân dịp chuyến thăm lần này?
Hơn 75 năm về trước, Việt Nam và Liên Xô đã chính thức xác lập mối quan hệ ngoại giao, tạo nên cơ sở bền chặt cho những cuộc đối thoại giữa hai nước ở mọi mặt của việc hợp tác song phương cũng như trên các sân chơi đa biên khu vực lẫn quốc tế. Đảng Cộng sản, Chính phủ và Dân chúng Việt Nam mãi nhớ ơn sự tiếp sức không thể đo đếm được từ phía Liên Xô - điều mà họ xem là một hành động chân thật và sâu sắc – trong suốt thời kỳ chiến đấu để đạt lấy chủ quyền dân tộc và tái kiến thiết quê hương mình. Những đóng góp rộng rãi này kéo dài qua hàng chục năm đã trở thành yếu tố then chốt thúc đẩy thắng lợi trong nhiệm vụ giải thoát khỏi ách đô hộ, thống nhất lãnh thổ, phát triển và bảo vệ tổ quốc của người dân Việt Nam.
Hiện tại, mối quan hệ giữa Việt Nam và Nga vẫn đang duy trì và mở rộng dựa trên nền tảng tình bạn lâu đời và sự cộng tác chặt chẽ như từng tồn tại giữa Việt Nam với Liên Xô xưa kia. Vào năm 1994, Hiệp định về các nguyên tắc chính của mối quan hệ hữu nghị giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên bang Nga đã được thông qua. Dựa vào nội dung của hiệp định này, quan hệ đối tác thân thiện và cùng tiến bộ giữa Việt Nam và Nga không ngừng tăng cường, đạt đến mức độ mới cao hơn; đặc biệt là khi cả hai quốc gia xác nhận trở thành Đối tác Chiến lược Toàn diện vào năm 2012.
Dựa vào những nguyên lý cơ bản, gốc rễ và quá trình phát triển lâu đời trong mối quan hệ giữa hai bên, cộng thêm sự cố gắng không ngừng từ cả hai phía, năm nay kỷ niệm chuỗi thời gian 75 năm mà Việt Nam và Nga đã đồng lòng vun đắp mối quan hệ hợp tác đa ngành nghề này nhằm phục vụ cho lợi ích của mỗi quốc gia, trở thành một kho báu quý giá đối với người dân ở cả hai đất nước và làm gương về tình bạn bền vững cũng như sự hợp tác đôi bên cùng có lợi.
Trong lĩnh vực ngoại giao-chính trị Hai quốc gia này có mối quan hệ tín nhiệm mạnh mẽ và đang dần được tăng cường nhờ vào những cuộc viếng thăm ở mọi cấp độ, đặc biệt là của lãnh đạo cấp cao. Cả hai phía đều giữ vững nhiều cơ sở để điều phối và thảo luận trong lĩnh vực ngoại giao, quốc phòng và an ninh.
Trong lĩnh vực kinh tế và thương mại, Việt Nam cùng với nước Nga đã thiết lập cơ quan Ủy ban liên chính phủ về hợp tác trong lĩnh vực kinh tế-thương mại và khoa học-kỹ thuật kể từ năm 1992, đồng thời ủy ban này được nâng cấp lên mức độ của Phó Thủ tướng vào năm 2011. Từ năm 2016, hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á-Âu - nơi mà Nga tham gia, cũng bắt đầu có giá trị pháp lý.
Giao dịch thương mại giữa hai nước vẫn được giữ vững trong suốt thời gian gần đây. Giá trị trao đổi kinh tế đôi bên vào năm 2024 đã lên đến 4,58 tỷ đô la Mỹ. Hiện nay, phía Nga đang thực hiện 199 dự án đầu tư ở Việt Nam với tổng giá trị đăng ký là 990 triệu đô la Mỹ. Về phần mình, Việt Nam cũng triển khai 16 dự án đầu tư tại Nga, với tổng vốn cam kết là 1,6 tỷ đô la Mỹ, xếp hạng thứ tư trong số 81 quốc gia và khu vực mà Việt Nam có hoạt động đầu tư.
Về lĩnh vực hợp tác giáo dục-đào tạo, Trước kia, Liên Xô từng hỗ trợ Việt Nam trong việc huấn luyện gần 40 nghìn kỹ sư và chuyên gia xuất sắc từ nhiều lĩnh vực đa dạng. Ngày nay, Nga vẫn đang duy trì sự hợp tác này bằng cách cung cấp các khóa học cho nguồn nhân lực của Việt Nam, với con số hiện tại là trên 5.000 sinh viên Việt đang theo học ở nước ngoài tại Nga.
Hợp tác về khoa học và công nghệ Việc tiếp tục hợp tác vẫn được đảm bảo. Hai quốc gia này đã tiến hành một số dự án liên quan đến việc nghiên cứu và chia sẻ công nghệ. Sự cộng tác về mặt khoa học và kỹ thuật dưới mái nhà của Trung tâm Nhiệt đới ở Việt Nam đạt được những thành tựu đáng kể. Hiện nay, cả hai phía đều đang xúc tiến dự án xây dựng Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ Hạt nhân.
Hợp tác địa phương được tăng cường và hiện đã có khoảng 20 cặp quan hệ giữa các địa phương hai nước được thiết lập, đặc biệt giữa Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Moscow, Saint Petersburg.
Hai quốc gia cùng nhau làm việc ăn khớp với nhau ở nhiều sân chơi đa phương cũng giống như trong các tổ chức quốc tế bao gồm cả Liên Hợp Quốc, APEC, ASEM, ARF,... Đáng chú ý nhất là nhóm cộng đồng hơn 80.000 người dân Việt Nam hiện sinh sống tại Nước Nga đã và vẫn tiếp tục tạo ra những cống hiến lớn lao đối với quá trình tiến bộ của cả hai đất nước lẫn mối liên kết giữa họ.
|
| Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn. (Ảnh: Tuấn Anh) |
Nhân dịp Tổng Bí thư Tô Lâm và phu nhân cũng như đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham gia lễ kỷ niệm Ngày Chiến Thắng trong Cuộc Chiến Vệ Quốc Vĩ Đại và có chuyến thăm chính thức đến Liên Bang Nga sắp tới, Việt Nam bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về những cống hiến và hy sinh không nhỏ từ phía Liên Xô xưa kia và Liên Bang Nga hôm nay trong cuộc đấu tranh lịch sử chống lại chế độ phát xít, đồng thời khẳng định cam kết kiên trì giữ gìn hòa bình toàn cầu.
Nhân dịp này, Việt Nam hy vọng sẽ nâng cao thêm sự tín nhiệm về mặt chính trị giữa hai quốc gia và xác định hướng đi để phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống cũng như đối tác chiến lược toàn diện với Nga lên một cấp độ mới. Đồng thời, mục tiêu còn là tăng cường mối liên kết hợp tác giữa Đảng Cộng sản Việt Nam với các đảng phái chính trị lớn tại Nga.
Khi tham gia chuyến thăm này, Tổng Bí thư Tô Lâm cùng phái đoàn đại diện cấp cao từ Việt Nam dự kiến sẽ tiến hành các cuộc gặp gỡ đáng chú ý với lãnh đạo hàng đầu tại Nga. Những buổi thảo luận này nhằm thúc đẩy sự hợp tác giữa hai quốc gia không chỉ trong các lĩnh vực đã được thiết lập mà còn mở rộng sang một loạt ngành nghề đầy hứa hẹn khác như kinh tế, thương mại, đầu tư, nghiên cứu cơ bản, năng lượng, công nghệ tiên tiến và trí tuệ nhân tạo... Mục đích cuối cùng là củng cố hơn nữa nền tảng cho mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Nga, góp phần vào sự phát triển chung của mỗi quốc gia đồng thời duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực lẫn trên quy mô toàn cầu.
Nga đang tăng cường quan hệ về năng lượng với các nước ở vùng châu Á - Thái Bình Dương, trải dài từ ngành công nghiệp truyền thống như khai thác dầu mỏ đến các lãnh vực tiên tiến hơn là sử dụng năng lượng nguyên tử cho mục tiêu hòa bình. Trong cơ chế hợp tác năng lượng mới tại khu vực này, Việt Nam có khả năng đóng góp vai trò gì?
Năng lượng chính là một phần then chốt và có ý nghĩa chiến lược trong mối quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa Việt Nam và Nga, phản ánh tình bạn bền vững giữa hai đất nước này. Trong suốt nhiều thập kỷ qua, các hoạt động cộng tác về dầu khí giữa Việt Nam và Nga đã diễn ra thành công tốt đẹp, tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc quốc tế, từ đó tạo nên sự đóng góp đáng kể cho an ninh, ổn định, cùng hợp tác và tăng trưởng không chỉ tại khu vực mà còn khắp toàn cầu. Hiện giờ, Nga đang giữ vị trí là một đối tác chủ lực của Việt Nam trong ngành năng lượng, nhất là trong việc thực thi các dự án liên quan đến dầu khí.
Hai công ty liên doanh là Vietsopetro và Rusvietpetro hiện đang vận hành một cách hiệu quả trong ngành thăm dò và khai thác dầu khí tại cả Việt Nam lẫn Nga. Lâu nay, giữa hai quốc gia này còn đạt được nhiều thành tựu rõ ràng trong việc cộng tác về năng lượng nguyên tử cho mục tiêu hòa bình, bên cạnh đó họ cũng tăng cường quan hệ đối tác trên các lãnh thổ của năng lượng sạch và phương tiện đi lại thân thiện với môi trường.
Ở khu vực này, nhờ vị thế địa chính trị độc đáo, Việt Nam đã chủ động góp mặt trong nhiều sáng kiến hợp tác liên quan đến năng lượng cũng như bảo đảm an ninh năng lượng thông qua các diễn đàn như ASEAN, ASEAN+3, APEC... Theo chúng tôi, dựa trên tiền đề là một đất nước duy trì mối quan hệ bền vững, đáng tin tưởng với Nga trong ngành công nghiệp dầu khí từ trước tới nay, Việt Nam sẽ đóng vai trò làm nhịp cầu để giao lưu, chuyển giao kinh nghiệm giữa Nga cùng những quốc gia khác ở đây.
Việt Nam hy vọng sẽ thu nhận được nhiều kiến thức hơn nữa từ những đối tác, đặc biệt liên quan đến công nghệ tiên tiến và hiện đại, nhằm xây dựng một cơ sở vững chắc cho việc tăng cường sự hợp tác có kết quả giữa các quốc gia trong ngành năng lượng. Điều này không chỉ giúp duy trì an toàn nguồn cung cấp năng lượng mà còn hỗ trợ quá trình phát triển bền vững ở Việt Nam, đồng thời góp phần mang lại hòa bình, ổn định cũng như sự thịnh vượng chung cho khu vực lẫn trên phạm vi toàn cầu.
Đọc bài gốc tại đây .